Sıkça Sorulan Sorular

Sahipsiz hayvanlar konusunda Cumhuriyet Savcılıklarına başvuru yaparsanız zaman kaybetmiş olursunuz. Sahipsiz hayvanlara kötü muamele durumlarında başvurulacak yer Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlükleridir. Ancak 5199 sayılı kanun ve yönetmeliği, bakanlık il müdürlüklerine yetki devri yapabilme hakkı tanımıştır. Bu sebeple bazı illerde Kaymakamlık ve Valilikler, bazılarında da Belediyeler yetki devri ile yetkilendirilmiştir. Ancak dilekçenizi yanlış kuruma dahi verseniz kamu kurumlarının dilekçenizi ilgili kuruma göndermeleri gerekmektedir. Başvurularınızın delil içermesine, kısa ve öz olmasına dikkat edin. Dilekçelerinizi Cimer üzerinden göndermiyorsanız, mutlaka bir başvuru numarası alıp takip etmeyi unutmayın.

Sahipli hayvanlara kötü muamele durumlarında başvurulacak yer Tarım ve Orman Bakanlığı İl Müdürlükleridir. Ancak 5199 sayılı kanun ve yönetmeliği, bakanlık il müdürlüklerine yetki devri yapabilme hakkı tanımıştır. Bu sebeple bazı illerde Kaymakamlık ve Valilikler, bazılarında da Belediyeler yetki devri ile yetkilendirilmiştir. Ancak dilekçenizi yanlış kuruma dahi verseniz kamu kurumlarının dilekçenizi ilgili kuruma göndermeleri gerekmektedir. Başvurularınızın delil içermesine, kısa ve öz olmasına dikkat edin. Dilekçelerinizi Cimer üzerinden göndermiyorsanız, mutlaka bir başvuru numarası alıp takip etmeyi unutmayın.

Dilekçede hayvanın sahibinin elinden alınmasını ve hayvan sahibine 5199 sayılı kanun kapsamında ceza kesilmesini talep edebilirsiniz. Ancak bazı belediyeler el koyulan hayvanları, şikayet eden ya da gönüllülere teslim etmiyorlar. Size teslim etme zorunlulukları olmadığından hayvanın akıbetini takip etmede zorlanabilirsiniz.

Bu durumlarda olayın yaşandığı yer Cumhuriyet Başsavcılığı’na başvurabilirsiniz. Sahipli hayvanlarla ilgili şikayetler Türk Ceza Kanunu’nun “mala zarar verme” suçu kapsamında değerlendirilmektedir. Ancak dilekçenizin ekinde olabildiğince delil sunmanız, delil toplama aşamasını sadece Savcılığa bırakmamanızı öneririz. Olayın yaşandığı yer çevre kameralarını temin etmeniz esnaf veya görebilecek kişilerin tanıklığına başvurmanız dava açılma ihtimalini arttıracaktır.

Hala sahipli de olsa evcil hayvanların Türk Ceza Kanunu kapsamındaki “mal” statüsünde olmadığından “mala zarar verme” suçu kapsamında değerlendirilemeyeceğini düşünen Cumhuriyet Savcılarımız mevcut. Bu sebeple de hem Savcılık soruşturması hem de dava (kovuşturma) aşamasında bir avukat tarafından temsil edilmenizin faydalı olacağını belirtmek isteriz.

Tehdit edildiğinizde zaman kaybetmeden en yakın karakola ya da Cumhuriyet Başsavcılığı’na giderek şikayetçi olun ve koruma kararı verilmesini talep edin. Bu tarz durumlar Türk Ceza Kanunu’nun “tehdit” suçu kapsamında değerlendirilmekte olup ceza davası açılmasını istiyorsanız mutlaka dosyaya tanık delili veya açık alanda çekilmiş kamera görüntüsü sunmaya çalışın. Ancak ceza davası açılmasa ve dosya kapansa dahi ileride tehdit gerçek olduğunda kapatılan dosyayı delil olarak gösterebilirsiniz. Tehdit içeriği “zehirleme” gibi bir fiil içeriyorsa bunu da özellikle ilk şikayetinizde belirterek ileride yapılacak şikayette şahsın Türk Ceza Kanunu’nda yer alan “çevreyi kasten kirletme” suçu kapsamında da yargılanmasını sağlayabilirsiniz.

Bu tarz tehdit durumlarında mutlaka koruma talep etmenizde fayda vardır. 6284 sayılı kanun kapsamında verilecek koruma kararları şahsa tebliğ edildikten sonraki ihlal durumlarında bunu size verilen karakol personelini arayarak ya da 155 ihbar hattını arayarak belirtmeniz ve şahsı ihlal anında yakalatmanız durumunda şahsın hapse girmesini sağlayabilirsiniz.

Evde bakılan hayvanlar Mahkeme kararı olmadan yazı veya ihtarname ile tahliye edilemez. Öncelikle evde hayvan bakılması ile ilgili kanunda “yönetim planı”ndan bahsedilmektedir. Tapudan veya yönetimden temin edebileceğiniz site yönetim planınızda “konutlarda evcil hayvan bakılması yasaktır” gibi bir madde olup olmadığına bakın. Eğer yoksa ancak ve ancak ev hayvanınızın komşuları çok rahatsız etmesi sebebi ile tahliyesine karar verilebilir. Bu tip davalarda rahatsızlık boyutunun araştırılması da ince bir detay olup mutlaka Hayvan Hakları alanında uzman bir avukatla görüşmenizde ve davayı takip yetkisi vermenizde fayda görüyoruz.

Yönetim planının değiştirilmesi için, 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’nun 28. Maddesinin 3. Fıkrası uyarınca, bütün kat maliklerinin beşte dördünün oyu gerekmektedir.

Değişiklik için nitelikli bir oran verilmiş olup hayvan sahibi iseniz taşınmaz satın almadan önce yönetim planını incelemenizde fayda vardır.

Öncelikle delil olmadan hiçbir Cumhuriyet Savcısı dava açmaz. Çevreden kamera görüntüsü gibi delilleri toplayıp sonrasında 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun görevi kötüye kullanma suçu olayın niteliğine göre farklı suçlar kapsamında suç duyurusunda bulunmanız gerekmektedir.

Ancak suç duyurusunda bulunurken Belediye Başkanını da şüpheli olarak gösterirseniz, Savcılık tarafından İç İşleri Bakanlığından soruşturma izni istenecektir. Türkiye’de bugüne kadar sokak hayvanları ile alakalı şikayetlerde hiçbir Belediye Başkanı hakkında, İç İşleri Bakanlığı tarafından soruşturma izni verilmemiştir. Bu sebeplerle suç duyurusunda bulunurken özellikle Belediye Başkanının talimatı olduğundan emin değilseniz birebir suçu işleyen memur veya personel hakkında suç duyurusunda bulunmanızı öneririz.

5199 sayılı Kanun ve uygulama yönetmeliğine göre, sokak hayvanları kısırlaştırma ve tıbbi müdahale amaçlı bulunduğu ortamdan alınabilir. Kısırlaştırma ameliyatı veya tıbbi müdahale sonrasında iyileştiğinde de öncelikle alındığı ortama bırakılmalıdır. Sebepsiz yere alındığı ortama bırakılmayan sokak hayvanı ile alakalı hem Belediye Başkanlığına hem de Cumhuriyet Başsavcılığına başvurabilirsiniz. İlgililer hakkında Belediye Başkanlığınca idari soruşturma, Cumhuriyet Başsavcılığınca da 5199 sayılı kanuna açıkça aykırılık sebebi ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun görevi kötüye kullanma suçu açısından soruşturma başlatılması gerekmektedir.

Bununla ilgili kanunda açık bir hüküm olmamasına karşın, 5199 sayılı kanun ile korunan sokak hayvanları ile ilgili fillerde başvuru merci Tarım ve Orman Bakanlığı olarak gösterilmiştir. Bu tarz durumlarda iliniz veya ilçeniz Tarım ve Orman Bakanlığı’na başvurarak, komşuların uyarılması konusunda yardım talep edebilirsiniz. Bazı illerde bu tarz fiiller sokak hayvanlarına kötü muamele sayılarak il müdürlüklerince adreste uyarılarda bulunulmuştur. Ayrıca ilgili Belediye’ye müracaat ederek sokağınıza bilgi amaçlı pankart asılması ya da billboardlarda 5199 sayılı kanunun ilgili maddelerinin yayınlanmasını talep edebilirsiniz.

Petshopların denetim merci Tarım ve Orman Bakanlığıdır. Bu sebeple fotoğraf ve video çekerek, delillerinizle birlikte Bakanlığın il veya ilçe müdürlüklerine başvurmanız gerekmektedir.

Sahipli köpeklerin tasmalı dolaştırılması gerekmektedir. Maalesef köpeğiniz dost canlısı da olsa Türk Ceza Kanunu kapsamında böyle bir zorunluluk getirilmiştir. Üstelik TCK’da yer alan bu suç, zarar suçu olmayıp tehlike suçudur. Bu da köpeğinizin başkasına zarar vermesine gerek kalmadan sadece tasmasız olması sebebi ile ceza alabileceğiniz anlamına gelmektedir. Bu sebeple sahipli köpeklerinizi tasmasız dolaştırmayın. Dışarıda salacaksanız da korunaklı alanlarda salın.

Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin “Yolcu taşımalarında bagaj” başlıklı 38. Maddesinin 1. Fıkrasının 6. Bendinde “Aşı karneli kedi, köpek (tehlike arz edenler hariç) ve kuş (saka, muhabbet kuşu veya kanarya) gibi evcil hayvanlar, özel kafesleri kilitli olmak şartıyla bagaj taşımaya mahsus bölümün dışında hayvan sahibi yolcunun kucağında veya oturduğu koltuğun önünde de taşınabilir. Gerekli hallerde, yolcu alınmaksızın evcil hayvanların taşıtın içinde taşınabileceği özel sefer düzenlenebilir. Bu fıkraya uymayan yetki belgesi sahiplerine 2 uyarma verilir.” Denilmektedir.

Ancak bu hüküm Büyükşehir Belediyeleri veya Belediyelere bağlı toplu taşımalar için geçerli değildir. Büyükşehir Belediyeleri veya Belediyelere bağlı toplu taşımalarda her belediyenin kendi yönetmeliğinde farklı hükümler yer almaktadır.

Sahipli hayvanlar 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu kapsamında “mal” hükmünde olduğundan, ilgili veteriner hekim hakkında TCK’nın mala zarar verme suçu kapsamında suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Soruşturma dosyasında Savcılık gerekli görürse bir bilirkişi raporu alınacak ve raporda hekimin müdahalesinin hatalı olduğu tespit edilirse hakkında dava açılabilecektir. 

Bazı Cumhuriyet Savcılarının, evcil hayvanlar TCK kapsamındaki “mal” statüsünde olmadığından bu tarz fiillerde takipsizlik kararı verip 5199 kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini belirttiği görülmüştür. Bu sebeple de Hayvan Hakları alanında çalışan bir avukatla başvuru yapmanız faydalı olacaktır.